Επίκαιρη ερώτηση για τη συνεχιζόμενη απεργία πείνας στις φυλακές Γρεβενών

Ακολουθεί η με αριθμό 340/25-01-2010 Επίκαιρη Ερώτηση του Βουλευτή του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς κ. Αναστασίου Κουράκη προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σχετικά με την αντιμετώπιση των προβλημάτων των φυλακών Γρεβενών.

Στην ερώτηση του κ. Κουράκη θα απαντήσει ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κ. Καστανίδης.

Έχετε το λόγο για τρία λεπτά, κύριε Υπουργέ.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ (Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων): Κυρία Πρόεδρε, ευχαριστώ και εσάς και τους συναδέλφους που κατανόησαν τη δυσχερή μου θέση να βρίσκομαι σε λίγο στο Υπουργείο για τη συνέντευξη Τύπου.
Σε ό,τι αφορά την ερώτηση του αγαπητού συναδέλφου, του κ. Κουράκη, θα ήθελα σύντομα να κάνω μερικές παρατηρήσεις. Βρισκόμαστε σε διαρκή εγρήγορση, κύριε συνάδελφε, προκειμένου να επιτυγχάνουμε βήμα-βήμα τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης των κρατουμένων στις ελληνικές φυλακές. Το συγκεκριμένο κατάστημα είναι δημιουργίας και λειτουργίας του 2008 ή, για να είμαι ακριβής, πρωτολειτούργησε το 2008. Οι υποδομές του είναι αρκετά σύγχρονες. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προβλήματα. Από τη στιγμή που διατύπωσαν τα αιτήματά τους και διαμαρτυρήθηκαν κρατούμενοι στη φυλακή των Γρεβενών, η Γενική Διευθύντρια Σωφρονιστικής Πολιτικής του Υπουργείου μας πήρε άμεσα την εντολή από την ηγεσία να επισκεφθεί το χώρο των φυλακών, να συζητήσει μαζί με την επόπτρια εισαγγελέα με όλους τους κρατουμένους, προκειμένου και να έχουμε άμεση γνώση -και όχι δι’ αλληλογραφίας- των αιτημάτων των κρατουμένων, αλλά και να δοθούν άμεσες απαντήσεις για προβλήματα που μπορούν να επιλυθούν στο συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Θέλω να σας πω ότι αυτή η συζήτηση ήταν αποδοτική, έγινε στις 18 Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους και ήδη έχουμε πάρει αποφάσεις και υλοποιούνται οι αποφάσεις μας για μία σειρά από βελτιώσεις, όπως βελτιώσεις που αφορούν τη διανομή του συσσιτίου, τη θέρμανση συγκεκριμένων χώρων και φυσικά άλλες καθημερινές δραστηριότητες των κρατουμένων, όπως είναι η εκγύμνασή τους.
Δεν σημαίνει ότι όλα τα προβλήματα τα έχουμε λύσει. Πολύ περισσότερο δεν σημαίνει ότι έχουμε αντιμετωπίσει γενικότερα τα προβλήματα του σωφρονιστικού συστήματος. Έχω και με την ευκαιρία άλλης συζήτησης εδώ στη Βουλή των Ελλήνων να διατυπώσω, να διαβεβαιώσω το Σώμα ότι πολύ σύντομα πρώτον, θα επαναλειτουργήσει η Διακομματική Επιτροπή που αφορά την εποπτεία του σωφρονιστικού συστήματος και δεύτερον, θα υπάρξει μια μεγάλη, ευρεία Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή που θα επανεξετάσει τόσο το νομικό μέρος, δηλαδή, τη λειτουργία του Σωφρονιστικού Κώδικα όσο και την εν γένει λειτουργία των φυλακών της χώρας προς την κατεύθυνση μεγαλύτερου κοινωνικού ελέγχου.
Σας ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Βέρα Νικολαϊδου): Και εγώ σας ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ.
Το λόγο έχει ο ερωτών Βουλευτής κ. Κουράκης.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΟΥΡΑΚΗΣ: Κύριε Υπουργέ, να χαιρετίσω κατ’ αρχήν την εξαγγελία που κάνατε ότι θα λειτουργήσει πάλι η Διακομματική Επιτροπή για την αναμόρφωση του Σωφρονιστικού Συστήματος. Γνωρίζω τις προσπάθειες που κάνετε και με το προηγούμενο νομοσχέδιο και με τις νέες ρυθμίσεις, οι οποίες φαντάζομαι θα είναι σε θετική κατεύθυνση. Βέβαια, πρέπει να πούμε εδώ ότι, επειδή οι προηγούμενες ρυθμίσεις έχουν έναν ορίζοντα μέχρι το Μάρτιο, πρέπει τον Απρίλη να κάνουμε μια αποτίμηση για το σε ποιο βαθμό έχει επιτευχθεί η αποσυμφόρηση των φυλακών, εξαιτίας των μέτρων που έχετε λάβει, γιατί φοβούμαι ότι θα είναι πολύ μικρός ο αριθμός, παρά τις προβλέψεις που υπήρξαν.
Ένα από τα αιτήματα των κρατουμένων, πέραν από τις συνθήκες κράτησης, είναι αυτό που εξακολουθεί να γίνεται όσον αφορά την εξευτελιστική μεταχείριση σχετικά με την αποφυγή εισαγωγής των ναρκωτικών, δηλαδή του σωματικού ελέγχου. Στο σημείο αυτό θα έλεγα ότι καλό θα ήταν να σκεφθείτε μήπως θα ήταν σκόπιμο να υπάρχει ένας διαχωρισμός των φυλακών: αυτοί που δεν εμπλέκονται καθόλου με αδικήματα περί τα ναρκωτικά να είναι σε άλλα σωφρονιστικά καταστήματα -σε αυτούς, όταν γυρνάνε από άδειες ή από νοσοκομεία, να μην γίνεται καθόλου έλεγχος- ενώ στην άλλη περίπτωση, η προμήθεια σύγχρονων μηχανημάτων, ώστε να αποφύγουμε το σωματικό έλεγχο, ίσως θα ήταν μια καλή διέξοδος.
Ένα από τα ζητήματα, για τα οποία διαμαρτύρονται οι κρατούμενοι στις φυλακές των Γρεβενών, είναι η συμπεριφορά των σωφρονιστικών υπαλλήλων.

Θα ήθελα να μου απαντήσετε και σε αυτό γιατί είναι ένα από τα αιτήματα της ερώτησης, όπου υπάρχει μία πολύ μεγάλη απαξίωση. Ήδη μερικές από τις λύσεις που δώσατε σκέφτομαι ότι θα μπορούσαν να έχουν γίνει με καλύτερη συμπεριφορά των σωφρονιστικών υπαλλήλων και βεβαίως και του διευθυντή.

Τα άλλα ζητήματα που έχουν σχέση με τη χορήγηση των αδειών και τα πειθαρχικά εξακολουθούν να ταλαιπωρούν πάρα πολύ τους κρατουμένους, όπως επίσης και η έλλειψη γιατρού. Σε αυτό νομίζω ότι μέσα στα πλαίσια της νομοθετικής ρύθμισης που έχετε υποσχεθεί, θα πρέπει να γίνει μία ριζική αναμόρφωση του υγειονομικού συστήματος σχετικά με τις φυλακές, που η λύση, όπως έχετε συνομολογήσει και εσείς, είναι η ένταξη του υγειονομικού συστήματος των φυλακών στο ΕΣΥ.

Τέλος, μέσα στο πλαίσιο της αναμόρφωσης που έχετε σκοπό να καταθέσετε νομοσχέδιο, και σύντομα φαντάζομαι, είναι να ληφθεί υπόψη η αναγκαιότητα της πρόσληψης προσωπικού, τόσο σε επίπεδο νοσηλευτικού και κοινωνικών λειτουργών, όσο και σε επίπεδο γραμματέων, καθώς η έλλειψη αυτών ταλαιπωρεί τους κρατουμένους και μάλιστα οδηγεί σε παράταση του χρόνου φυλάκισης ως μη όφειλαν.

Τέλος, θα έλεγα να ξαναεξετάσετε μέσα στο πνεύμα του προηγούμενου νόμου αλλά και στη διεύρυνσή του, αυτό το οποίο είπατε προς το τέλος για τη δυνατότητα Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής σε μία μόνιμη βάση, να μπορεί και να έχει τη δυνατότητα να επισκέπτεται, παράλληλα με την επέκταση που είπατε ότι θα γίνει και τη θεωρούμε πάρα πολύ σωστή και στους δικηγορικούς συλλόγους και σε ιατρικούς και σε άλλους κοινωνικούς φορείς.
Σας ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Βέρα Νικολαΐδου): Και εγώ σας ευχαριστώ.
Ο κύριος Υπουργός έχει το λόγο.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ (Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων):

 Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, συζητούμε ένα θέμα το οποίο είναι και πολύπλοκο και πολυσύνθετο και οι λύσεις δεν είναι εύκολες. Ειδικά, σε ό,τι αφορά το κατάστημα των Γρεβενών θα ήθελα να έχετε υπόψη σας και τις θετικές όψεις όσων διαδραματίζονται εκεί. Από την πρώτη στιγμή λειτουργεί Συμβουλευτικό Κέντρο υπό την εποπτεία του ΚΕΘΕΑ για την ψυχολογική στήριξη των κρατουμένων. Προχωρήσαμε σε ίδρυση βιβλιοθήκης στο κατάστημα, γιατί θεωρούμε ότι η προσφυγή σε αυτόν τον ατέρμονα χρόνο της κράτησης στη βιβλιοθήκη έχει πολλαπλές ωφέλειες. Έχουμε ζητήσει, πολύ πρόσφατα, από το Υπουργείο Παιδείας, να δημιουργήσουμε σχολείο δεύτερης ευκαιρίας και στην φυλακή των Γρεβενών και υπολογίζω ότι σύντομα και αυτό θα γίνει.

Τίθεται το θέμα της συμπεριφοράς των σωφρονιστικών υπαλλήλων. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι από τις συζητήσεις που είχα με κρατουμένους η συντριπτική πλειοψηφία των σωφρονιστικών υπαλλήλων θεωρείται ότι σε δύσκολες συνθήκες επιτελεί το καθήκον της. Πιθανόν υπάρχουν εξαιρέσεις. Απέναντι σε αυτές τις εξαιρέσεις είμαστε απολύτως ευαίσθητοι και δρούμε ταχέως.

Χρειάζεται μία ριζική αναμόρφωση της εκπαίδευσης των σωφρονιστικών υπαλλήλων. Εάν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, με ρωτούσατε ποιος είναι ο κλάδος για τον οποίο θα έκανα χρονικά πρώτη επιλογή, δηλαδή, προτεραιότητα του Υπουργείου Δικαιοσύνης για εκπαίδευση ενός κλάδου των υπαλλήλων του, θα σας έλεγα τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους.
Προβλήματα, όπως σας είπα, υπάρχουν. Βασικό δε θέμα είναι η υγειονομική περίθαλψη. Χρόνια το πρόβλημα στα καταστήματα κράτησης, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι ότι οι γιατροί που τελικά προσλαμβάνονται για λίγες ώρες την ημέρα, προκειμένου να περιποιηθούν και να θεραπεύσουν τους ασθενείς, είναι ότι με τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου που υπογράφουν πληρώνονται 300 ευρώ. Φανταστείτε ότι η φυλακή των Γρεβενών απέχει 45 χιλιόμετρα από την πόλη. Τι να πρωτοκάνει με τα 300 ευρώ που αμείβεται;
Έχουμε ζητήσει, λοιπόν, και βρισκόμαστε σε αυτή τη συζήτηση, πλην της εντάξεως των γιατρών στο Εθνικό Σύστημα Υγείας όπως και των ιατρείων των φυλακών, κάτι που ήδη νομοθέτησε η προηγούμενη Κυβέρνηση, να βρούμε έναν τρόπο διαφορετικής χρηματοδοτήσεως όχι μόνο των υγειονομικών αναγκών αλλά και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, προκειμένου να υπάρχει μεγαλύτερη ανταπόκριση.

Σας διαβεβαιώνω ότι δεν είναι εύκολη υπόθεση κανείς να ασχολείται με όλα αυτά. Κάνουμε το καλύτερο δυνατό. Βήμα-βήμα γίνεται η προσπάθεια. Πιστεύω ότι σε ένα βάθος χρόνου θα αποδώσουν τα μέτρα για τα οποία πασχίζουμε.