Περιττή και επιζήμια η λειτουργία των Ιδιωτικών Τραπεζών Ομφαλικών Μοσχευμάτων. Λύση η αποφασιστική ενίσχυση των δυο Δημόσιων Ελληνικών Τραπεζών. Πρακτικά της βουλής

 ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ευάγγελος Αργύρης):
Η επίκαιρη ερώτηση του κ. Κουράκη αναλυτικά έχει ως εξής:

«Χιλιάδες γονείς κάθε χρόνο πληρώνουν από 1.500 έως 2.500 ευρώ στις Ιδιωτικές Τράπεζες Ομφαλικών Μοσχευμάτων για φύλαξη ομφαλιοπλακουντικού αίματος, με αμελητέες πιθανότητες να χρησιμοποιηθεί αυτό από τα ίδια τα παιδιά και τις οικογένειές τους. Οι μεγαλύτερες Επιστημονικές Εταιρείες στην Ευρώπη, στην Αμερική και στην Ελλάδα είναι αντίθετες στην ιδιωτική κατάθεση, καθώς δεν υπάρχει τεκμηριωμένη επιστημονική βάση που να στηρίζει τις εφαρμογές που υπόσχεται. Αντιθέτως, υποστηρίζουν ένθερμα τη δημιουργία και την ενίσχυση Δημοσίων Τραπεζών γιατί μόνο έτσι θα μπορούσαν να εξασφαλιστούν μοσχεύματα για τη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών.

Οι Ιδιωτικές Τράπεζες παραπληροφορούν τους γονείς και εκμεταλλεύονται την ιδιαίτερη ψυχολογική κατάστασή τους, δημιουργώντας αισθήματα ενοχής και φόβου. Στην Ελλάδα υπάρχουν σήμερα τουλάχιστον είκοσι μία ιδιωτικές τράπεζες που λειτουργούν με ελλιπέστατο έως ανύπαρκτο νομοθετικό πλαίσιο και με όρους περιορισμένης αξιοπιστίας και φερεγγυότητας. Ως εκ τούτου, η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία τον Ιούλιο του 2008 αποφάσισε να μη χρησιμοποιεί μοσχεύματα από ιδιωτικές τράπεζες.
Κάθε χρόνο κατά μέσο όρο εισάγονται στην Ελλάδα είκοσι επτά μοσχεύματα από το εξωτερικό, με κόστος μεταμόσχευσης –ανά μόσχευμα- για τα ταμεία 15.000-20.000 ευρώ, επειδή οι δυο Κρατικές Τράπεζες Ομφαλικών Μοσχευμάτων που λειτουργούν αυτήν την στιγμή στην Ελλάδα δεν μπορούν να καλύψουν τις υπάρχουσες ανάγκες λόγω ελλιπούς υποστήριξης. Εάν οι δυο τράπεζες λειτουργούσαν επαρκώς, το κόστος ανά μονάδα θα ήταν 6.920 ευρώ και θα υπήρχε η δυνατότητα σε πολύ λίγα χρόνια να είναι σε θέση να εξασφαλίζουν μοσχεύματα για το 95% των ασθενών στην Ελλάδα.
Κατόπιν τούτων ερωτάται η κ. Υπουργός:
1. Προτίθεστε να αναστείλετε τη λειτουργία των Ιδιωτικών Τραπεζών Ομφαλικών Μοσχευμάτων τη στιγμή που, όχι μόνο δεν παρέχουν τις υπηρεσίες που διαφημίζουν παραπλανώντας τους γονείς, αλλά και δεν διαθέτουν άδεια λειτουργίας, ενώ συλλέγουν πολύτιμο βιολογικό υλικό χωρίς κανέναν έλεγχο και επόπτευση;
2. Ποιά θεσμικά και οικονομικά μέτρα σκοπεύετε να πάρετε, προκειμένου να ενισχύσετε τις Δημόσιες Τράπεζες, με στόχο αυτές να κατορθώσουν να εξασφαλίσουν μοσχεύματα για τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων που τα χρειάζονται, με παράλληλο όφελος για τα ασφαλιστικά ταμεία και την εθνική οικονομία;».
Θα απαντήσει η Υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κυρία Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου.
Ορίστε, κυρία Υπουργέ, έχετε το λόγο.
 
ΜΑΡΙΑ-ΕΛΙΖΑ ΞΕΝΟΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (Υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε και για την κατανόηση, γιατί έχουμε το νομοσχέδιο στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων για το ΕΣΥ.
Αγαπητέ συνάδελφε, κατ’ αρχάς θέλω να συμφωνήσω μαζί σας ότι είναι ένα ιδιαίτερα κρίσιμο, επίκαιρο, σοβαρό θέμα, όπου υπάρχει πολύ μεγάλη παθογένεια. Θα έλεγα ότι σ’ αυτό το χώρο των ιδιωτικών τραπεζών βλέπουμε να αναπτύσσονται και να αποκρυσταλλώνονται όλα τα χαρακτηριστικά που είδαμε τα τελευταία πέντε χρόνια από την προηγούμενη Κυβέρνηση στο χώρο της υγείας, ασυδοσία όσον αφορά τον ιδιωτικό τομέα, απουσία πλαισίου και κανόνων και πλήρης υποβάθμιση κάθε δημόσιας συγκεκριμένης πρωτοβουλίας.
Από το 2005 και μετά άρχισε να αναπτύσσεται αυτό το φαινόμενο στην Ελλάδα. Παρ’ ότι και η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία και ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων είχε ζητήσει τότε από τις πολιτικές ηγεσίες της Νέας Δημοκρατίας στο χώρο της υγείας να βάλουν ένα πλαίσιο και να σεβαστούν και κάποιες ευρωπαϊκές προδιαγραφές και μια επιστημονική εμπειρία γύρω από αυτό το θέμα, αυτό δεν έγινε. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει μια αναρχία στο χώρο, να έχουν αναπτυχθεί -όπως είπατε- με τον τρόπο που έχουν αναπτυχθεί, να μην υπάρχει εποπτεία και να υπάρχει και μια παραπλάνηση και κακή ενημέρωση των ίδιων των γονέων γύρω από αυτά τα πράγματα.
Θέλω, λοιπόν, να σας ενημερώσω ότι αυτή τη στιγμή ο νέος Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, ο κ. Βλαχογιάννης, ο οποίος έχει αναλάβει εδώ και ενάμισι μήνα, είναι από τα πρώτα πράγματα που έχει ασχοληθεί. Υπάρχει, λοιπόν, μια πολύ στενή συνεργασία από κοινού με τις υπηρεσίες του Υπουργείου, προκειμένου πολύ γρήγορα να μπορέσουμε να φέρουμε ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο, το οποίο να λαμβάνει υπ' όψιν και την ευρωπαϊκή εμπειρία, να δίνει συγκεκριμένους κανόνες εποπτείας του πώς μπορείς να λειτουργείς, με ποιούς όρους και βέβαια –και εδώ θέλω να σας διαβεβαιώσω σ’ αυτό- με συγκεκριμένη πλέον ενίσχυση της λειτουργίας των δημοσίων τραπεζών.
Ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ευάγγελος Αργύρης): Και εμείς ευχαριστούμε.
Ο Ζ’ Αντιπρόεδρος της Βουλής, ο κ. Κουράκης, έχει το λόγο για να αναπτύξει την ερώτησή του.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΟΥΡΑΚΗΣ (Ζ΄ Αντιπρόεδρος της Βουλής): Κυρία Υπουργέ, ευχαριστώ για την τοποθέτησή σας.
 Όπως είπατε και εσείς, πρόκειται για παραπλάνηση. Θα μπορούσα επιγραμματικά να πω ότι τα βλαστοκύτταρα είναι μια μεγάλη απάτη. Αυτήν τη στιγμή υπάρχει ένα πελώριο κύκλωμα. Δυστυχώς, εμπλέκονται και γιατροί και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Κατατρομοκρατούν τους γονείς, πουλάνε ελπίδες, δεν έχουν καμία απολύτως επιστημονική βάση. Πολλά χρήματα δίνονται κάτω από το «τραπέζι». Επιβαρύνονται οι γονείς με τεράστια ποσά 1.500 έως 2.500, εμπορεύονται την ελπίδα των γονιών, οι οποίοι προσδοκούν ότι με τον τρόπο αυτό βοηθούν το παιδί τους. Ουδέν ψευδέστερο!
Και από αυτό το Βήμα θα επικαλεστώ, όχι τη δική μου επιστημονική γνώση, αλλά τη θέση της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας, του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, της Ελληνικής Επιτροπής Βιοηθικής και όλων των μεγάλων επιστημονικών ενώσεων σε Ευρώπη και Αμερική.
Οι ιδιωτικές τράπεζες είναι άχρηστες. Επιπλέον είναι επιζήμιες. Είναι άχρηστες γιατί όταν παίρνουμε ένα μόσχευμα ομφαλικό από ένα έμβρυο δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί αυτό για το ίδιο το παιδί. Η μόνη περίπτωση να πάρει μόσχευμα ένα παιδί που θα αρρωστήσει στο μέλλον είναι από μια δημόσια τράπεζα και αυτή τη στιγμή εισάγονται είκοσι επτά μοσχεύματα ετησίως από τράπεζες του εξωτερικού, πληρώνοντας μεγάλα ποσά τα ασφαλιστικά ταμεία.  
Δεν έχει κανένα νόημα να κρατούμε για ιδιωτική φύλαξη -λες και είναι θυρίδα σε τράπεζα- ένα υλικό το οποίο δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί. Αυτό είναι το ένα.
Το δεύτερο είναι το εξής: Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης παρουσίασε μία ολόκληρη μελέτη για το πώς μπορεί με πολύ λιγότερα χρήματα να ενισχυθούν οι δύο δημόσιες τράπεζες -μία που έχουμε στην Αθήνα και μία στη Θεσσαλονίκη στο «Παπανικολάου»- έτσι ώστε σε λίγα χρόνια να μπορεί να καλυφθεί με ένα μέσο όρο υπολογισμού δέκα χιλιάδων περίπου μονάδων, το 95% των αναγκών του πληθυσμού. Γιατί σήμερα πρέπει να γνωρίζουμε ότι το 1/3 των ανθρώπων που έχουν ανάγκη από μεταμόσχευση πεθαίνουν -δηλαδή πενήντα με εξήντα συμπολίτες μας- γιατί δεν υπάρχουν μοσχεύματα.
Πρέπει να σας πω ότι τώρα αρχίζει και υποβάλλεται ένα αίτημα, το οποίο είναι πάρα πολύ επικίνδυνο. Ότι το ποσό που πληρώνουν στις ιδιωτικές τράπεζες να καλυφθεί από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Προσέξτε, κυρία Υπουργέ, το κόστος αυτό είναι γύρω στα 100 εκατομμύρια και επαναλαμβάνω ότι όχι μόνο δεν προσφέρει τίποτα, αλλά είναι επιζήμιο, γιατί θα μπορούσαμε με πολύ λιγότερα χρήματα -σύμφωνα και με τη μελέτη του Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης- να έχουμε τις δημόσιες τράπεζες. Εκεί θα μπορούσαν οι γονείς να μην πληρώνουν ή να δίνουν ένα πολύ μικρό ποσό. Όταν λέμε «μικρό» δεν έχει καμμία σχέση με τα 1500 ευρώ. Θα μπορούσα να επιχειρήσω να πω ένα ποσό όπως 80 ή 100 ευρώ που θα καλύπτεται όντως από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Οι δημόσιες τράπεζες επιπλέον, είναι συνδεδεμένες με το παγκόσμιο σύστημα, όπως ακριβώς λειτουργούν και τα άλλα όργανα μεταμόσχευσης. Είναι πρωτοφανές το ότι στην Ελλάδα έχουμε το μικρότερο αριθμό Μονάδων μετάγγισης αίματος και το μεγαλύτερο αριθμό ιδιωτικών τραπεζών φύλαξης.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να πω μία ευρωπαϊκή εμπειρία. Η Γαλλία έχει ρυθμίσει το ζήτημα εδώ και καιρό με ξεκάθαρο τρόπο. Η ιδιωτική φύλαξη ομφάλιου αίματος απαγορεύεται με νόμο. Απαγορεύεται και όχι ρυθμίζεται με κανόνες.
Ως προς το τι συμβαίνει σε άλλες χώρες θα πω ότι στην Ιταλία, λόγου χάριν, που και εκεί απαγορεύεται η ιδιωτική φύλαξη, στέλνουν με την παρότρυνση των μαιευτήρων -με την ανάλογη μίζα προφανώς- στο εξωτερικό δεκαοχτώ χιλιάδες μονάδες. Εκεί, λοιπόν, τα βλαστοκύτταρα απαγορεύεται να εξαχθούν -είναι ποινικά κολάσιμη πράξη- καθώς θεωρούνται εθνικός πόρος.
Θα σας διαβάζω επί λέξει τη θέση της Διευθύντριας της Υπηρεσίας Βιοϊατρικής της χώρας, κυρίας Μπορντενάβ, που λέει: «Στη Γαλλία δεν έχουν θέση οι τσαρλατάνοι. Δεν μπορούμε να αφήσουμε να αναπτύσσεται ένας τομέας κερδοσκοπικός, ο οποίος επιτρέπει στις εταιρίες να κερδίζουν πολλά χρήματα, χωρίς να έχουν προσφέρει τίποτα.» Ένα είναι αυτό.
Κυρία Υπουργέ, θα ήθελα να το ακούσετε αυτό. Θα επανέλθω βεβαίως. Προσφάτως, ανακοινώθηκε σύμπραξη του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών με ιδιωτική τράπεζα από τη Θεσσαλονίκη. Η Ελληνική Αιματολογική Εταιρία θεωρεί ότι η σύμπραξη είναι μη σύννομη, ηθικά διαβλητή και προκάλυμμα των δραστηριοτήτων της ιδιωτικής τράπεζας. Οι ιδιωτικές τράπεζες γνωρίζουν ότι είναι παράνομες, ότι στερούνται σχετικής άδειας και ψάχνουν άλλοθι διατήρησης, είτε συνεργαζόμενες με δημόσιες υπηρεσίες, είτε προωθώντας υβριδικά παραπλανητικά σχήματα.
Κοντολογίς, πέρα από το ότι θα πρέπει να αναληφθεί μία πολύ μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης, οι συνάδελφοι που προτρέπουν τις μητέρες να δώσουν τα ομφαλικά μοσχεύματα των παιδιών τους για ιδιωτική φύλαξη ή είναι αδαείς -που δεν συγχωρείται- είτε παρανομούν εν γνώσει τους. Είναι ένα πελώριο παραεμπόριο.
Πέρα απ’ αυτό, πρέπει το Υπουργείο να φροντίσει άμεσα να χρηματοδοτηθούν οι δύο δημόσιες τράπεζες –δεν είναι μεγάλα τα ποσά- έτσι ώστε να γίνει εξοικονόμηση και εκ μέρους των ταμείων και να βρισκόμαστε σε ένα σωστό δρόμο εναρμονισμένοι με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία.
Σας ευχαριστώ.
 
ΜΑΡΙΛΙΖΑ ΞΕΝΟΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (Υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Καταλαβαίνω την αγωνία του κυρίου Κουράκη, γιατί είναι ένα πάρα πολύ κρίσιμο θέμα. Κατ’ αρχάς, υπάρχει απόδειξη της αδιαφορίας και της υποβάθμισης που υπήρξε -όπως και εσείς πολύ σωστά αναφέρατε- η οποία δεν ήταν τυχαία, γιατί στην ουσία η υποβάθμιση του ΕΟΜ όλα αυτά τα χρόνια, οδήγησε και σε όλα αυτά που βλέπουμε τώρα. Γι’ αυτό στο νομοσχέδιο που συζητάμε σε λίγη ώρα στηρίζουμε τον ΕΟΜ και σε προσωπικό.
Το ξέρετε ότι ο κ. Βλαχογιάννης πήγε στον ΕΟΜ και βρήκε έναν υπάλληλο να μπορεί να κάνει όλα αυτά; Δηλαδή, δώσαμε μάχη για να μπορέσει αυτή τη στιγμή να αρχίσει να δουλεύει ξανά ο ΕΟΜ. Είναι ένα θέμα ημερών, όμως να έρθει η εισήγηση του ΕΟΜ για το θέμα των βλαστοκυττάρων και των ιδιωτικών τραπεζών και συνολικά του κανονιστικού πλαισίου που πρέπει να λειτουργήσει.
Εγώ θα ήθελα σ’ αυτή τη φάση να σας δώσω τρεις διαβεβαιώσεις: Πρώτα απ’ όλα, συμφωνούμε απόλυτα στην ανάγκη ενημέρωσης και είναι κάτι που υπεύθυνα ως Υπουργείο θέλουμε να οργανώσουμε και φυσικά κάθε πρόταση είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Θέλουμε και θα επιδιώξουμε με συγκεκριμένο τρόπο να στηρίξουμε την ανάπτυξη των δημοσίων τραπεζών, και στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Από εκεί και πέρα, φυσικά και θα λάβουμε υπ’ όψιν μας την ευρωπαϊκή εμπειρία. Δεν θα ήθελα τώρα να μπω σε λεπτομέρειες, γιατί θα ήθελα αυτό όταν έχουμε την πρόταση του ΕΟΜ, να το φέρουμε και στη Βουλή.Να έρθει και ο κ. Βλαχογιάννης να το κουβεντιάσουμε και στην αρμόδια Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων. Είναι καλοδεχούμενη βεβαίως και η δική σας εμπειρία σ’ αυτά τα θέματα.
Είναι αλήθεια ότι στην Ευρώπη υπάρχει μεικτή εμπειρία. Χώρες σαν τη Γαλλία -νομίζω και την Ολλανδία- έχουν μόνο δημόσιες τράπεζες, ενώ άλλες έχουν ένα μεικτό σύστημα με κανόνες.
Είμαστε, λοιπόν, ανοιχτοί να το κουβεντιάσουμε και σε κάθε περίπτωση δεν μπορούμε να αφήσουμε άλλο αυτήν την ασυδοσία. Πολύ γρήγορα πρέπει να βάλουμε κανόνες και πάνω απ’ όλα, να στηρίξουμε τις δημόσιες τράπεζες.
Ευχαριστώ πολύ.