Ομιλία Τάσου Κουράκη στη βουλή στο πλαίσιο της ενημέρωσης για το έργο της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής - Η ρύθμιση των σύγχρονων εφαρμογών της Γενετικής στον άνθρωπο στις 29.11.2016

Ομιλία Τάσου Κουράκη στη κοινή συνεδρίασης της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων και της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου με θέμα : “Ενημέρωση για το έργο της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής - Η ρύθμιση των σύγχρονων εφαρμογών της Γενετικής στον άνθρωπο.” 29.11.2016

Εάν θέλετε να δείτε και το κείμενο της ομιλίας κάντε κλικ στον τίτλο.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΟΥΡΑΚΗΣ (Α΄ Αντιπρόεδρος της Βουλής): Ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε. Πρέπει να πω ότι η ποιότητα των εισηγήσεων ξεπέρασε όλες μας τις προσδοκίες. Πραγματικά ήταν εξαιρετικά υψηλές σε βαθμό που μας βάζετε μπροστά στα καθήκοντα που έχει να συζητήσει η Επιτροπή. Πάω στα πολύ πρακτικά ζητήματα. Ήδη φαντάζομαι ότι θα πρέπει τάχιστα να ενοχληθεί το περιβάλλον του Πρωθυπουργού ώστε να οριστεί ο Πρόεδρος. Από την άλλη μεριά, θέλω να σημειώσω ότι το αναφέρατε ήδη, για την ειδικότητα της γενετικής. Κι εγώ εδώ και πάρα πολλά χρόνια αγωνίζομαι γι’ αυτή την ειδικότητα της γενετικής, νομίζω ότι ήρθε ο  καιρός πια, ωρίμασαν όλα τα δεδομένα, τα εργαστήρια γενετικής, όπως είπε ο κ. Βιδάλης, είναι ανεξέλεγκτα, ξεπηδάνε από εδώ και από εκεί, χωρίς κανέναν απολύτως έλεγχο ούτε προληπτικό ούτε κατασταλτικό, άρα θα έλεγα ότι με ένα πολύ συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, θα πρέπει αυτό το ζήτημα να τακτοποιηθεί.

Θα έλεγα με την έννοια αυτή ότι μία πρόταση που θα μπορούσα να κάνω είναι να καθιερώσουμε την ακρόαση της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής στις συναρμόδιες επιτροπές τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, έτσι ώστε να υποστείτε κι εσείς έναν έλεγχο από τους βουλευτές για το τι έχει γίνει στο διάστημα αυτό. Δηλαδή, τώρα αν είναι το σημείο μηδέν, που έρχεστε πρώτη φορά, να δούμε τι έχει γίνει του χρόνου και για το θέμα των εργαστηρίων και για το θέμα των ειδικοτήτων.

Πάνω στο ζήτημα που ανέπτυξε κυρίως ο κ. Ανάγνου, που είναι και αντικείμενο που τυχαίνει να διδάσκω κι εγώ, είναι ότι πέρα από τα προφανή οφέλη της γονιδιακής θεραπείας, υπάρχουν και μη προφανής ή λιγότερο προφανής κίνδυνοι. Δηλαδή, ναι μεν η γονιδιακή θεραπεία μπορεί σε μία γενετική νόσο να αλλάζει γονίδια, να τα τροποποιεί, να εμφυτεύει κ.λπ.. Ποια είναι αυτά τα γονίδια; Τα γονίδια που χαρακτηρίζουμε ως παθολογικά. Όταν όμως έχουμε την τεχνική δυνατότητα να αλλάζουμε τα παθολογικά γονίδια, έχουμε και την ίδια δυνατότητα να αλλάζουμε μη επιθυμητά γονίδια, φυσιολογικά μεν, αλλά μη επιθυμητά, τα οποία σχετίζονται, όπως είπατε με τα πολυγονιδιακά για να μπορούμε να επηρεάζουμε.

Ποιος είναι αυτός που θα αποφασίσει ότι αυτό το γενετικό υλικό θα πρέπει να το αλλάξουμε διότι δεν είναι επιθυμητό. Αυτός που έχει την εξουσία. Με την έννοια  αυτή επειδή υπάρχουν και οικονομικά μεγέθη γύρω από ζητήματα εξουσίας θα έλεγα ότι σε πρώτο βαθμό θα πρέπει να περιφρουρούνται αυστηρά όλα αυτά τα ζητήματα σε επίπεδο φορέων ακαδημία, ερευνητικά κέντρα και να μη διαχέονται γενικώς στην κοινωνία σε όποιον θα έχει τη δυνατότητα να το κάνει. Ένα είναι αυτό. Ένα δεύτερο που το θεωρώ πάρα πολύ  σημαντικό είναι ότι όλοι οι συνάδελφοι που δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτήν την ορολογία θα μου επιτρέψετε να πω κάτι  για την προεφυτευτική διάγνωση.

Η προεφυτευτική διάγνωση είναι η δυνατότητα όταν έχουμε στην εξωσωματική γονιμοποίηση παίρνουμε ένα ωάριο από τη γυναίκα ένα σπερματοζωάριο από τον άνδρα  τα ενώνουμε στο εργαστήριο γίνονται δύο, τέσσερα, έξι, οκτώ κύτταρα και μετά το εμφυτεύουμε στη μήτρα. Πριν το εμφυτεύσουμε μπορούμε να πάρουμε ένα από αυτά τα κύτταρα να εξετάζουμε την γονιδιακή του κατάσταση και να βγάλουμε συμπεράσματα για το σύνολο του εμβρύου όλου αυτού του προέμβρυου που θα εμφυτευτεί. Λέω αν συνδυάσουμε δύο πράγματα που τεχνικά  μπορούμε να τα κάνουμε ένα είναι η γονιδιακή θεραπεία και ένα είναι η προεφυτευτική διάγνωση. Παίρνω δηλαδή, εξετάζω και πριν το βάλω στη μήτρα μέσω της γονιδιακής θεραπείας το αλλάζω έτσι ώστε να έχω ένα επιθυμητό έμβρυο με ορισμένα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Αυτό είναι τερατώδες γιατί τεχνικά έχουμε τη δυνατότητα και για το ένα και για το άλλο και για τη γονιδιακή θεραπεία και για την προεφυτευτική διάγνωση. Αυτά όλα ποιος θα τα εμποδίσει; Ποιος θα βάλει κανόνες πέρα από την Επιτροπή και θα έλεγα μάλιστα Επιτροπή όχι μόνο σε επίπεδο Ελλάδας αλλά σε σχέση με το Συμβούλιο Ευρώπης και διεθνείς οργανισμούς  θα  πρέπει όλα αυτά τα πράγματα να καλύπτονται από μια ομπρέλα υποχρεωτικότητας και κανόνων αλλιώς θα ξεφύγουμε πάρα πολύ και αυτό δεν είναι καθόλου επιθυμητό.

Ένα άλλο ζήτημα το οποίο θα ήθελα να θέσω είναι ότι η έρευνα και η γνώση είναι καλό ή κακό πράγμα. Προφανώς είναι καλό. Ποιος καθορίζει την κατεύθυνση της έρευνας; Την καθορίζουν αυτοί που χρηματοδοτούν την έρευνα. Π.χ. μπορώ να χρηματοδοτήσω την έρευνα για καλύτερα φάρμακα στο Aids ή στην έρευνα για την πρόληψη του Aids. Η κατεύθυνση για τα φάρμακα του Aids τα οποία είναι και πανάκριβα είναι πολύ πιο επικερδής για τις εταιρείες. Σκεφτείτε στην Αφρική πόσοι μπορούν να αγοράσουν φάρμακα μερικών εκατομμυρίων ή δεκάδων χιλιάδων ευρώ για το Aids σε σχέση με την πρόληψη η οποία δεν αποδίδει εμπορικά. Επομένως η έρευνα δεν είναι μια ουδέτερη έννοια είναι η χρηματοδότηση. Γι’ αυτό όλα αυτά τα ζητήματα που συζητούμε  είναι επιστημονικά ιδεολογικά δεδομένα, φιλοσοφικά δεδομένα, νομικά δεδομένα και πρωτίστως θα έλεγα ντρέπομαι που το λέω οικονομικά. Υπάρχει μια τεράστια οικονομική διάσταση γύρω από αυτά τα ζητήματα. Π.χ. τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα. Όταν έχουμε τους υπερκολλοσούς MONSADO και άλλες οι οποίοι ρυθμίζουν την τεράστια αυτή αγορά την αγροδιατροφική καταλαβαίνουμε ότι η αντίσταση απέναντι σε αυτό μπορεί να γίνει μόνο από Επιτροπές αυτού του επιπέδου και άλλες γιατί από την άλλη μεριά έχουμε τους πραγματικά κολοσσούς οι οποίοι αυτή τη στιγμή κατακλύζουν. Η επίδραση που ασκούν στη ζήτημα αυτό οι ΗΠΑ με τα γενετικά τροποποιημένα στην Ευρώπη είναι τεράστια. Βλέπω τελευταία με δυσφορία ότι η Ευρώπη αρχίζει και ενδίδει δηλαδή το γεγονός ότι  π.χ.  μια χώρα μπορεί να αποφασίσει μόνη της εμένα δεν μου λέει τίποτα.

Αν η Βουλγαρία αποφασίσει γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και μέσω της γύρης των μελισσών κ.λ.π., έρθουν στην Ελλάδα δεν έχουμε κάνει κάτι σε αυτή την ιστορία. Επομένως έχουμε μια υποχώρηση. Δεν θέλω να καταχραστώ άλλο το χρόνο γιατί πραγματικά μπορούμε να πούμε πάρα πολλά πράγματα. Εγώ θα ήθελα πραγματικά να σας ευχαριστήσω, θέλω να έχουμε όσο γίνεται περισσότερες συναντήσεις μέσω μια ενημέρωσης εάν θέλετε και σε επίπεδο όχι μόνο της Επιτροπής αλλά και των Βουλευτών για τις αποφάσεις που παίρνετε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε. Εμείς είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε σε οποιοδήποτε επίπεδο. Είμαι σίγουρος ότι το Υπουργείο Υγείας θα πληροφορηθεί και από το βίντεο που θα υπάρχει από εδώ και για τα συμπεράσματα, ώστε σε μια πολύ καλή συνεργασία να λύσουμε εκκρεμή ζητήματα τα οποία θα έπρεπε να έχουν λυθεί πριν από πάρα πολλά χρόνια. Με την έννοια αυτή σας εύχομαι καλή επιτυχία, καλό κουράγιο και όλα τα  καλά στην προσπάθειά σας. Ευχαριστώ.