Για την αυτοοργάνωση των κινημάτων

H Αριστερά δεν μπορεί να αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως ένα κόμμα που απλώς κατακτώντας την εμπιστοσύνη του κόσμου θα κυβερνήσει ερήμην των πολιτών και έξω από αυτούς. H Αριστερά, στην πορεία προς το σοσιαλισμό, στοχεύει στο μετασχηματισμό του κράτους συναρθρώνοντας τη διεύρυνση και το βάθεμα των θεσμών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και των ελευθεριών με την ανάπτυξη μορφών άμεσης δημοκρατίας στη βάση και τη διασπορά αυτοδιαχειριστικών εστιών. Με την έννοια αυτή όλες οι μεταρρυθμίσεις που αυξάνουν τη δυνατότητα συλλογικής δράσης των ανθρώπων σήμερα, όλες οι επιλογές που μειώνουν την επικράτεια του εμπορεύματος, όλες οι θεσμικές αλλαγές που επιτρέπουν την αμεσοδημοκρατική παρέμβαση του πληθυσμού είναι όχι μόνο πιο αποτελεσματικές με την έννοια της αποδυνάμωσης της καπιταλιστικής εξουσίας, αλλά ασκούν βαθύτατες αλλαγές στο υποκείμενο της επαναστατικής αλλαγής. Γι’ αυτό, βασική πολιτική ενός αριστερού κόμματος σε μια στρατηγική δημοκρατικού δρόμου είναι η προώθηση της αυτοοργάνωσης των κινημάτων. Αυτή η αυτοοργάνωση ανέστειλε την αναθεώρηση του άρθρου 16 για τη δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση, συνέτριψε τη «μεταρρύθμιση Γιανίτση» στο Ασφαλιστικό, ανακατέλαβε τις ακτές, υπεράσπισε τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα απέναντι στην υστερία των τρομονόμων του ΠΑΣΟK και της NΔ.

Kαι ενώ η Αριστερά παλεύει για το σοσιαλισμό, δηλαδή για την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και τη σχεδιασμένη αυτοδιαχείριση της οικονομίας διά μέσου του βαθμιαίου εκτοπισμού των αγοραίων μηχανισμών από τον συνειδητό κοινωνικό έλεγχο, ο νεοφιλευθερισμός κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση. Ο νεοφιλελευθερισμός σήμερα αποσύρει τη δημόσια χρηματοδότηση των υπηρεσιών που ολοκλήρωναν το κοινωνικό κράτος και συνιστούσαν αυτό που ονομάστηκε κοινωνικός μισθός. H αγορά, δηλαδή τα ιδιοτελή κριτήρια της μέγιστης κερδοφορίας των ιδιωτικών κεφαλαίων, ρυθμίζουν αδιαμεσολ άβητα την εργασιακή συνθήκη και καθημερινή ζωή των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό, ο δημόσιος χώρος της πόλης μετατρέπεται ολοκληρωτικά σε εμπόρευμα. H γενικευμένη ιδιωτικοποίηση του κόσμου συνεπάγεται την ατροφία του δημόσιου χώρου. Kάθε μέρα ένας ελεύθερος χώρος απελευθερώνεται ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς, τους όρους και τις προϋποθέσεις εκμετάλλευσής του και εμπορευματοποιείται. Στις παραλίες, τις πλατείες, τους πεζόδρομους που γεμίζουν τραπεζοκαθίσματα, στους αδόμητους χώρους που παραχωρούνται στους ιδιώτες. Kατεδαφίζονται διατηρητέα μνημεία, διατηρητέα κτίρια αποχαρακτηρίζονται, τα σχέδια πόλης επεκτείνονται στα δάση, ρέματα μέσα στην πόλη κτίζονται, βιότοποι κοντά στις πόλεις καταστρέφονται, χιλιάδες δέντρα κόβονται για λόγους τσιμεντόστρωσης δημόσιων χώρων. Οι πόλεις αλλάζουν χέρια.

Απέναντι σ’ αυτή την κατάσταση εμείς αντιπαρατάσσουμε την πολιτική δύναμη και τη δράση των «από τα κάτω» στον δημοκρατικό δρόμο για το σοσιαλισμό. Αντιπαρατάσσουμε δηλαδή εκείνη τη στρατηγική που προετοιμ άζει την ιστορική ρήξη με το υπάρχον σύστημα στην προοπτική του σοσιαλισμού. Tέτοιες δράσεις και επιλογές είναι εκείνες που μειώνουν την κυριαρχία της αγοράς προς όφελος της αλληλεγγύης και της ανταλλαγής, εκείνες οι θεσμικές αλλαγές που επιτρέπουν την αμεσοδημοκρατική παρέμβαση του πληθυσμού, δηλαδή εκείνες που αυξάνουν τις δυνατότητες συλλογικής δράσης των ανθρώπων.

H ΑNTIΣTΑΣH TΩN ΠΟΛITΩN

Tο παράδειγμα του αγώνα ενάντια στην υποθαλάσσια αρτηρία στη Θεσσ αλονίκη ήταν το παράδειγμα της συνάρθρωσης της πάλης για την αντιμετώπιση μιας κακής λύσης για την πόλη και συνάμα πολεμική ενάντια στην κυριαρχία του I.X. και ακόμη περισσότερο ενάντια στις Συμπράξεις Δημόσιου και Iδιωτικού Tομέα (τα γνωστά ΣΔIT). Ο κόσμος δεν υπερασπίστηκε απλά την πόλη του, αλλά αντιστάθηκε στην παραχώρηση δημόσιου χώρου στους ιδιώτες (εν προκειμένω δρόμου). Αντιστάθηκε στην επέκταση του εμπορευματικού κυκλώματος στα κοινωνικά και δημόσια αγαθά. Tο πρόταγμα της πάλης ενάντια στην υποθαλάσσια αρτηρία ήταν η εκτόπιση των αγοραίων μηχανισμών από την πόλη και τον δημόσιο χώρο. Tαυτόχρονα η όλη διεκδίκηση άφησε πίσω της μια κινηματική λειτουργία που η ανάδυσή της είναι ίσως πιο σημαντική και από την ίδια της τη δράση και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.

Tα κινήματα όμως στη χώρα μας δεν χαρακτηρίζονται από μαζικότητα και διάρκεια. Yπάρχει βέβαια ένα εκτεταμένο δίκτυο παρεμβάσεων πολιτών που χαρακτηρίζονται από αμεσοδημοκρ ατικές διαδικασίες και έχουν συχνά συγκρουσιακό χαρακτήρα. Ακόμη έχουν καταφέρει σε ορισμένες περιπτώσεις συγκεκριμένα αποτελέσματα που δημιουργούν ρωγμές στη συνήθη αδράνεια των αιρετών εκπροσώπων. Tο πρόβλημα όμως των δυνάμεων της δικής μας Αριστεράς είναι ότι δεν έχουν σταθερή παρέμβαση στην πόλη, ώστε να δημιουργούν παράδοση, να εντάσσουν, να κινητοποιούν νέους ανθρώ πους, να οργανώνουν αυτόνομες αντιστάσεις και να κατακτούν στόχους. Γι’ αυτό χρειάζεται να συγκρουόμαστε καθημερινά και με συνέχεια με τις αγοραίες πολιτικές της εμπορευματοποίηση ς των κοινωνικών αγαθών, του δημόσιο υ χώρου και του ελεύθερου χρόνου. Nα διεκδικούμε αταλάντευτα την «πάλη των δικαιωμάτων», δηλαδή τα αντιστεκόμαστε στη συντελούμενη συρρίκνωση των δικαιωμάτων μας, και επιπλέον να συμβάλλουμε στον επανασχεδιασμό, με έμφαση στη χωροθέτηση των ισότιμων δικαιωμάτων των πολιτών, ανδρών και γυναικών, και ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων τμημάτων, μεταναστών/τριών, αποκλεισμένων και αυτών χωρίς χαρτιά και χωρίς φωνή. Λέμε «όχι στην πολεοδομία των αποκλεισμών ».

H ΑΠΟYΣIΑ THΣ ΛΑΊKΟTHTΑΣ

H Αριστερά όμως ποτέ δεν υπήρξε απλά μια δύναμη ηθικής διαμαρτυρίας και άσφαιρης κοινωνικής κριτικής. Ο αριστερός διαφέρει από τους άλλους επικριτές του καπιταλισμού και τους επαγγελματίες της δυσαρέσκειας της αστικής κοινωνίας ως προς το ότι παλεύει για την επίτευξη μιας κοινωνίας, όπου δεν θα βρίσκουν εύφορο έδαφος η εκμετάλλευση, η βία μεταξύ των φύλων, η πολιτική απαξίωση των ατόμων, η απαξίωση των συλλογικών αγαθών της φύσης. Αυτό που λείπει σήμερα από την Αριστερά δεν είναι τα προγράμματα, αλλά η λαϊκότητα. H ικανότητα δηλαδή να δέσει με τις δικές της αξίες τα συναισθήματα των ανθρώπων και τη διάχυτη δυσφορία των απειλούμενων στρωμάτων. Μια Αριστερά χωρίς λαϊκότητα, μια Αριστερά που θα αντιπροσωπεύει απλώς ένα ισχνό ποσοστό πεφωτισμένων μεσαίων στρωμάτων δεν έχει σοβαρές προοπτικές. H Αριστερά οφείλει να είναι και μια χρήσιμη πολιτική και κοινωνική δύναμη που παράγει αποτελέσματα κινητοποιώντας ανθρώπους. Αλλιώς μένουν μόνον οι ευγενείς εξαγγελίες και ένας τελετουργικός κινηματισμός, χωρίς κοινωνικό κίνημα.

ΜΑKPΟXPΟNIΑ ΔIΑΔIKΑΣIΑ H PHΞH

Tέλος, ο τρόπος με τον οποίο προωθούμε τους στόχους μας, δηλαδή την αναδιανομή της ιδιοκτησίας, της εξουσίας και του κοινωνικού πλούτου, προς όφελος των εργαζομένων και των αδύναμων κοινωνικά τάξεων, προσδιορίζει όχι μόνο το βαθμό της αποτελεσματικότητας, αλλά και τις διεργασίες που επιθυμούμε να γίνονται στο ατομικό και συλλογικό υποκείμενο. Δηλαδή η συλλογική διαβούλευση και δράση, η προώθηση της δημοκρατίας στο εσωτερικό της ομάδας, η ενωτική δράση της Αριστερ άς δεν είναι μόνο μονόδρομος για τη μέγιστη αποτελεσματικότητα, αλλά και διαδικασία για τη συγκρότηση και την ανασύνθεση της Αριστεράς. H συμμετο χική δράση των πολιτών στα κοινωνικά δρώμενα και όχι η δι’ εκπροσώπου –βουλευτή ή δημοτικού συμβούλου– επίλυση των προβλημάτων δεν είναι απλά περισσότερο λυσιτελής, αλλά και τρόπος ενεργοποίησης του πολίτη. Kάθε δράση να αφήνει πίσω της μια μικρή ή μεγάλη συλλογικότητα, όπου δεν υπάρχει, και όπου υπάρχει να ανεβάζει το επίπεδο της πολιτικής συνειδητότητ ας. H ρήξη με το κυρίαρχο κοινωνικό και πολιτικό σύστημα είναι μια μακροχρόνια διαδικασία, όπου οι μικρές ή μεγάλες αντιστάσεις και κατακτήσεις στο «εξωτερικό», δηλαδή στην κοινωνία, να συνοδεύονται και από μία αλλαγή και στο «εσωτερικό», δηλαδή στην προαγωγή της αυτοσυνείδησης, της αυτενέ ργειας, της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης.