Ομιλία Τάσου Κουράκη στη Βουλή 9.9.2013 στη συζήτηση επί της αρχής, του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων: «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων».

Κύριοι Υπουργοί, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι πάρα πολύ σημαντικό να απαντήσουμε γιατί αυτό το σχέδιο νόμου έρχεται μέσα στην κρίση, γιατί έρχεται μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Νομίζω ότι αν μπορέσουμε και δώσουμε απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα, θα απαντηθούν και πολλά πολλά άλλα που έχουν σχέση με το χαρακτήρα και την ουσία του σχεδίου νόμου.      

Έχουμε μια αλλαγή στο χαρακτήρα του Λυκείου, τόσο στο Γενικό Λύκειο  όσο και στην επαγγελματική εκπαίδευση και επιπλέον έχουμε αλλαγή στο σύστημα πρόσβασης.

Κατά την αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ αυτό δεν γίνεται για να εκσυγχρονιστεί το σύστημα και βεβαίως δεν συμφωνούμε ότι όλα τα άρθρα στοχεύουν σε ένα πισωγύρισμα. Κατά τη δική μας αντίληψη θεωρούμε ότι αυτές οι αλλαγές που επιφέρει αυτό το νομοσχέδιο για το νέο Λύκειο συνιστούν μια πολύ  συγκεκριμένη ιδεολογική επιλογή. Δεν ισχυριζόμαστε καθόλου ότι οι άνθρωποι που είναι στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου είναι κακοί άνθρωποι. Είναι μια επιλογή η οποία στοχεύει σε μια αντιδραστική αναδιάρθρωση, δηλαδή προσπαθεί να προσαρμόσει το εκπαιδευτικό σύστημα στο νέο περιβάλλον, στις νέες απαιτήσεις του νεοφιλελευθερισμού, σε όλους τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας και παραγωγής, καθώς εναρμονίζονται αυτές οι αλλαγές με τις κατευθύνσεις των κυρίαρχων κύκλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δηλαδή χρειαζόμαστε ένα νέο σχολείο προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις για μεγαλύτερη κερδοφορία του κεφαλαίου.

Τι πετυχαίνετε με όλα αυτά που θα αναπτύξω στη συνέχεια, δηλαδή με τις πολλαπλές προαγωγικές εξετάσεις, με την πρώιμη στροφή στην κατάρτιση και με τον περιορισμό των εισακτέων στα Πανεπιστήμια; Έχει προηγηθεί βέβαια το «Σχέδιο Αθήνα» που έχει μειώσει απελπιστικά τον αριθμό των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Στόχος είναι να διαχωριστούν οι μαθητές σε δύο διακριτές κατηγορίες:

Μία περίπου 30% που από νωρίς θα φιλτράρεται και θα φτάνει να μπαίνει και να τελειώνει το Πανεπιστήμιο και τα ΤΕΙ και μια δεύτερη, πολυπληθή κατηγορία γύρω στο 70% που θα παίρνει πολύ φτωχή γενική παιδεία, θα κατευθύνεται πρώιμα από πολύ τρυφερή ηλικία στην κατάρτιση και όχι στην εκπαίδευση και αυτό το δυναμικό θα είναι ένα ευέλικτο εργατικό δυναμικό χωρίς γνωστικά εφόδια, χωρίς καλλιτεχνική παιδεία, χωρίς αισθητική αγωγή, πνευματικά ακαλλιέργητο στην πραγματικότητα, με ανύπαρκτα εργασιακά δικαιώματα.

Πώς τεκμηριώνεται αυτός ο ισχυρισμός; Τεκμηριώνεται από το γεγονός ότι ψαλιδίζονται πάρα πολλά μαθήματα που έχουν σχέση με τη γενική μόρφωση. Δε λέμε ότι ήταν καλή η γενική μόρφωση που παρέχονταν, αλλά καταλαβαίνετε ότι τώρα μειώνεται το εύρος των προσφερομένων γνώσεων και οι ώρες διδασκαλίας μαθημάτων, όπως είπα προηγουμένως, της αισθητικής αγωγής και της καλλιτεχνικής Παιδείας, της δεύτερης ξένης γλώσσας, μειώνονται οι ώρες των αγγλικών, μειώνονται οι ώρες της φυσικής αγωγής -λες και τα παιδιά δεν έχουν ανάγκη από το να βελτιώσουν τη σωματική, πνευματική και ψυχική τους υγεία- μειώνονται τα μαθήματα της πληροφορικής, μειώνονται και εξοβελίζονται τα ισπανικά και τα ιταλικά, την ίδια στιγμή που οι γλώσσες αυτές θα έπρεπε να διδάσκονται με έναν ιδιαίτερο τρόπο σε όλα τα παιδιά, καθώς οι απαιτήσεις που υπάρχουν είναι πάρα πολύ μεγάλες.

Και βεβαίως, ενώ το άρθρο 16 του Συντάγματος επιτάσσει τη δωρεάν παιδεία στην τυπική εκπαίδευση, πάρα πολλά αντικείμενα βγαίνουν εκτός τυπικής εκπαίδευσης, πηγαίνουν στη μη τυπική εκπαίδευση που δεν αποτελεί υποχρέωση πλέον της πολιτείας να τα παρέχει δωρεάν.

Τώρα, πέρα από αυτά υπάρχουν και ορισμένοι παράλληλοι και ανομολόγητοι στόχοι των αλλαγών στο νέο λύκειο.

Πρώτα-πρώτα, υπηρετούνται μνημονιακές απαιτήσεις. Θεωρώ ότι είναι δυστύχημα για τον Υπουργό μας, τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, που δέχθηκε και αυτός από το δικό του το πεδίο να γίνουν μνημονιακές περικοπές. Είναι λάθος -για να μην πω ότι είναι έγκλημα- το ότι τα σχολειά μας θα ανοίξουν με δεκαέξι χιλιάδες λιγότερους καθηγητές. Είναι λάθος που απειλείται η λειτουργία των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων -ήδη σήμερα πάρα πολλά ΤΕΙ είναι κλειστά- με το να διώχνονται, να κόβονται και να αποκεφαλίζονται στην πραγματικότητα χίλιοι πεντακόσιοι διοικητικοί υπάλληλοι και να μπαίνει σε πραγματικά πολύ μεγάλη δοκιμασία η λειτουργία των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.

Είναι τραγικό να μην έχουν γίνει ακόμα τα ωρολόγια προγράμματα, να μην έχει ψηφιστεί αυτός ο νόμος και δυόμισι χιλιάδες εκπαιδευτικοί από την Τεχνική Εκπαίδευση να στέλνονται σε μια κινητικότητα αμφιβόλου αποτελεσματικότητας -όπως θα πω στη συνέχεια- και στην πραγματικότητα ένα μεγάλο μέρος εξ αυτών στην απόλυση. 

Το πρώτο, λοιπόν, που επιτυγχάνεται με αυτές τις αλλαγές είναι οι μνημονιακοί στόχοι, όπως ανέφερα  λίγο πριν.

Το δεύτερο είναι ότι έχουμε μια πολύ μεγάλη ενίσχυση της ιδιωτικής παραπαιδείας.

Και στην Επιτροπή μας τέθηκε το ερώτημα γιατί είναι αρνητικό οι εξετάσεις, που εμείς λέμε ότι είναι πάρα πολλές, στο λύκειο. Δεν υπήρχαν πριν εξετάσεις; Κοιτάξτε ουσιαστικές διαφορές.

Τώρα έχουμε εξετάσεις από την πρώτη λυκείου –προαγωγικές- και οι βαθμός συνυπολογίζεται στο τέλος με έναν συντελεστή στην εισαγωγή στο πανεπιστήμιο.  Αυτό θα υποχρεώσει πάρα πολλές οικογένειες –μπορούν, δεν μπορούν- να στείλουν τα παιδιά τους περισσότερο στα φροντιστήρια απ’ ό,τι πριν. 

Το δεύτερο είναι ότι τα θέματα θα προέρχονται από μια τράπεζα θεμάτων, δηλαδή ο βαθμός δυσκολίας θα είναι πολύ μεγαλύτερος. Άρα, θα είναι μεγαλύτερη η ανάγκη προσφυγής στα φροντιστήρια.

Το τρίτο είναι ότι πάρα πολλά «φιλέτα» δίνονται στην ιδιωτική εκπαίδευση, όπως θα πω και στη συνέχεια.

Έτσι, λοιπόν, έχουμε τη δυνατότητα πάρα πολλά αντικείμενα, τα οποία φεύγουν από τα επαγγελματικά λύκεια, να πηγαίνουν στα ΙΕΚ. Ήδη ακούμε αυτές τις ημέρες -με έναν βομβαρδισμό από την  τηλεόραση- όχι αυτά που ακούγαμε τα προηγούμενα  χρόνια, δηλαδή διαφημίσεις για τα ΙΕΚ, αλλά ότι τα νέα αντικείμενα τα οποία έχουν φύγει από την τυπική εκπαίδευση, όπως οι τομείς που έχουν σχέση με την υγεία, τις γραφιστικές τέχνες και την κομμωτική, φεύγουν και πηγαίνουν στην ιδιωτική -κατά βάση- παιδεία. «Τρίβουν τα χέρια τους» πρέπει να σας πω.

Άλλος ανομολόγητος στόχος είναι η εισαγωγή του θεσμού της μαθητείας: Μικρά παιδιά θα στέλνονται για δουλειά σε επιχειρήσεις, οι οποίες μάλιστα θα επιδοτούνται, επειδή προσλαμβάνουν αυτά τα παιδιά και αυτούς τους μαθητές για τουλάχιστον δύο χρόνια. Δεν υπάρχει καμία αναφορά στα δικαιώματα του μαθητευόμενου,  ενώ το θέμα της πληρωμής περνάει στα «ψιλά».

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, καταλαβαίνετε ότι καθώς οι μαθητές, ιδίως των επαγγελματικών λυκείων, θα είναι υποχρεωμένοι να περνούν και αυτοί αλλεπάλληλες εξετάσεις, αργά ή γρήγορα θα έχουμε αύξηση του φαινομένου της σχολικής διαρροής. Υπολογίζεται ότι η σχολική διαρροή αφορά ένα στα τρία τα παιδιά του γενικού λυκείου και ένα στα δύο τα παιδιά του επαγγελματικού λυκείου.

Ένα άλλο στοιχείο ανέφερε ο Υφυπουργός κ. Κεδίκογλου σε ένα δελτίο Τύπου για τους διδάσκοντες ορισμένων από τις ειδικότητες που «κόβονται» από τα ΕΠΑΣ, είτε ασκούσαν παράλληλα ελεύθερο επάγγελμα είτε όχι. Όταν δηλαδή κάποιος είναι καθηγητής κομμωτικής, προφανώς μπορεί να έχει ένα κομμωτήριο. Υπάρχουν ένα σωρό τέτοια παραδείγματα. Ουσιαστικά δηλαδή σε αυτούς τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι στα τριάντα πέντε, σαράντα, πενήντα ή πενήντα πέντε απολύονται, λέει ότι τώρα πια μπορούν να ανοίξουν ένα κομμωτήριο ή ένα άλλο κατάστημα, για να μπορέσουν να ζήσουν. Καταλαβαίνετε ότι πρόκειται για αστειότητες στην καλύτερη περίπτωση, για να μη χρησιμοποιήσω βαρύτερη έκφραση.

Ένα  άλλο σημείο του νομοσχεδίου, το οποίο μας έχει προκαλέσει αλγεινή εντύπωση, είναι οι επάλληλες εξετάσεις και η βαθμολογία «δέκα» σε όλα τα μαθήματα –στα μαθηματικά, στα ελληνικά-  για να περάσεις.  Προφανώς καταλαβαίνουμε ότι πολύ λίγα παιδιά θα κατορθώσουν να περάσουν αυτόν το Γολγοθά των εξετάσεων. Όλοι αυτοί οι μαθητές χαρακτηρίζονται με τη λατινική έκφραση «nullo labore», δηλαδή της μικρής, της ήσσονος προσπάθειας.  Είναι αυτοί οι μαθητές, που –βρε αδερφέ, τι να κάνουμε;- δεν προσπαθούν, δεν τα καταφέρνουν. Άρα, η θέση τους είναι μέσα από εξετάσεις -και μάλιστα πανελλαδικού χαρακτήρα- να πάνε στο σπίτι τους.

Καταλαβαίνετε ότι εδώ πρόκειται για μια απολύτως ταξική επιλογή, γιατί σκοπός του σχολείου δεν είναι να πριμοδοτεί τους καλούς μαθητές. Δεν το έχουν ανάγκη. Σκοπός του σχολείου είναι να απευθύνεται στα παιδιά των πίσω θρανίων και να μπορέσει να παράσχει ίσες ευκαιρίες. Στην πραγματικότητα δεν είναι ίσες οι ευκαιρίες για όλες τους μαθητές, αφού μερικά παιδιά έχουν άνιση αφετηρία. Το έχω ξαναπεί πάλι απ’ αυτό το Βήμα.

Καθώς γεννιώνται τα παιδιά έχουν μέσα τους τρεις ενσωματωμένες ανισότητες: Τον τόπο καταγωγής -είναι άλλο σε ένα χωριό της Ηπείρου ή της Αλεξανδρούπολης κι άλλο στο κέντρο της Αθήνας-, το μορφωτικό επίπεδο των γονιών και το οικονομικό επίπεδο των γονιών. Αυτές τις τρεις ανισότητες ο μόνος παράγοντας που μπορεί να τις αμβλύνει, όχι να τις εξαφανίσει, είναι το σχολείο.

Όταν, λοιπόν, το σχολείο παίρνει παιδιά τα οποία παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες εξαιτίας των τριών στοιχείων που προανέφερα, που μπορεί να είναι όλα μαζί ή το καθένα μόνο του ή ακόμα να υπάρχουν κι άλλα προβλήματα δυσκολίας παρακολούθησης, δεν μπορεί να εφαρμόζει ένα εξεταστικό σύστημα και να κόβει, να βάζει στρόφιγγες στην πραγματικότητα, να μην παρακολουθήσουν το λύκειο, να μην μπουν στο πανεπιστήμιο αλλά να πάνε στην τεχνική εκπαίδευση. Καταλαβαίνετε ότι αυτό είναι ένα σχολείο το οποίο δεν έχει καμία σχέση με την κοινωνία που ζούμε και πολύ περισσότερο με την Αριστερά.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το παρόν νομοσχέδιο δεν απευθύνεται στα παιδιά των απολυμένων, των ανέργων, των ανθρώπων που από τα μέσα του μήνα γυρνούν τις τσέπες τους ανάποδα μήπως και βρουν κανένα πενηνταράκι, δεν απευθύνεται σ’ αυτούς που δουλεύουν απλήρωτοι για μήνες, των ατόμων και των εργαζομένων που βγαίνουν σε διαθεσιμότητα. Απευθύνεται σε μια μικρή κατηγορία ανθρώπων που ακόμα αντέχουν να στηρίζουν τα παιδιά τους οικονομικά και αργότερα, όταν τελειώσουν, να τα στέλνουν για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό.

Προχθές πήρα ένα μήνυμα μιας μητέρας η οποία μου εξέφραζε την οδύνη της γιατί αναγκάζεται η κόρη της, η οποία τελείωσε με χίλια δυο βάσανα το πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ –δεν ξέρω-, να μεταναστεύσει. Εκατόν πενήντα χιλιάδες παιδιά έχουν ήδη μεταναστεύσει. Τώρα καταλαβαίνετε ότι αυτή η κατάσταση θα επιτείνει το πρόβλημα στην Ελλάδα και καθώς -όπως όλοι διατείνονται και διακηρύσσουν σε όλους τους τόνους- η παιδεία είναι ένα από τα στηρίγματα που θα έπρεπε να έχει η πατρίδα μας, στην πραγματικότητα η κατάσταση θα χειροτερεύσει.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σύμφωνα με τη δική μας αντίληψη στοχεύουμε, όταν με την ψήφο του ελληνικού λαού έρθουμε στην κυβέρνηση, να εφαρμόσουμε ένα τελείως διαφορετικό μοντέλο, ένα μοντέλο που θα έχει σαν πυρήνα του την υποχρεωτική εκπαίδευση μέχρι και το λύκειο. Είμαστε υπέρ της δωδεκάχρονης υποχρεωτικής δωρεάν εκπαίδευσης, συν δύο χρόνια προσχολικής αγωγής, ένα σχολείο το οποίο ονομάζουμε Ενιαίο Σχολείο Θεωρίας και Πράξης, όπου όλα τα παιδιά θα παίρνουν και γενικά μαθήματα και βεβαίως θα έχουν τη δυνατότητα να πάρουν μέρος σε ένα σωρό άλλα τεχνικά, τα οποία είναι πάρα πολύ σημαντικά.

Μέχρι να το κάνουμε αυτό, θα επαναφέρουμε την κατάσταση, όπως είναι τώρα, καθώς και όλους τους εκπαιδευτικούς και θα προσπαθήσουμε να κάνουμε όσο γίνεται καλύτερη και την τεχνολογική εκπαίδευση. Θα ανοίξουμε ένα διάλογο με την κοινωνία, ένα διάλογο με τους εκπαιδευτικούς, ένα διάλογο με τις επιστημονικές ενώσεις, έτσι ώστε να μπορέσουν να γίνουν εκείνες οι αλλαγές από την προσχολική αγωγή μέχρι το λύκειο, για να μπορέσει να υλοποιηθεί το όραμά μας για την ελεύθερη πρόσβαση στο πανεπιστήμιο.

Καταλαβαίνετε ότι αυτό είναι ένα σχέδιο το οποίο προϋποθέτει την αύξηση, πέραν των άλλων, των δαπανών για την παιδεία. Ακόμα προϋποθέτει το σεβασμό στον εκπαιδευτικό! Αυτή τη στιγμή ο εκπαιδευτικός δεινοπαθεί. Εύχονται οι εκπαιδευτικοί να καταλάβουν μία θέση ωρομισθίου, που στην πραγματικότητα τους καταδικάζει στα στρατιωτικά συσσίτια και στις στρατιωτικές λέσχες.

Εμείς δηλώνουμε πολύ καθαρά κι απ’ αυτό το Βήμα ότι δεν αναγνωρίζουμε όλες αυτές τις απομακρύνσεις και τις απολύσεις των εκπαιδευτικών.

Βέβαια, ακούσαμε σε πάρα πολλούς τόνους ότι θα γίνουν μετακινήσεις και ειδικότερα ότι αυτοί οι εκπαιδευτικοί των επαγγελμάτων υγείας θα μετακινηθούν στις δομές της υγείας. Στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων σας έκανα μία πρόταση –δεν ξέρω αν την κάνατε δεκτή, κύριε Υπουργέ- που λέει γιατί δεν αξιοποιείτε όλους αυτούς τους εκπαιδευτικούς οι οποίοι έχουν αυξημένα προσόντα, έχουν παιδαγωγική επάρκεια, μερικοί έχουν δύο και τρία πτυχία, στο μάθημα της αγωγής, της υγείας. Έχουμε σοβαρά προβλήματα στα παιδιά μας τόσο στο θέμα της διατροφής, όσο και στο θέμα της σεξουαλικής αγωγής, δηλαδή αντισύλληψη, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα κι άλλα τα οποία είναι σε έξαρση. Να αξιοποιηθούν όλοι αυτοί οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι πάρα πολλά μπορούν να προσφέρουν.

Ξέρετε, αυτοί οι εκπαιδευτικοί μπορούν να κάνουν πάρα πολύ καλά τη δουλειά τους εδώ. Αν, όμως, τους τοποθετήσετε στα νοσοκομεία, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα κάνουν καλά τη δουλειά τους.

Όταν κάποιος έχει απομακρυνθεί τόσα πολλά χρόνια από το αντικείμενό του και το μόνο που ξέρει να κάνει πάρα πολύ καλά είναι η εκπαίδευση, καταλαβαίνετε ότι αυτός ο άνθρωπος θα τοποθετηθεί σε λάθος εργασιακό τόπο. Να, λοιπόν, μια εποικοδομητική πρόταση για να αξιοποιηθούν. Αυτό δεν αντιφάσκει με τη βασική μας πεποίθηση ότι αυτές οι απομακρύνσεις θα έπρεπε να ανακληθούν.

Γι’ αυτό καταθέτουμε τροπολογία, την οποία θα αναπτύξω στη συνέχεια στη δευτερολογία μου ή αύριο και η οποία μιλάει για κατάργηση του νόμου που απομακρύνει αυτούς τους δυόμισι χιλιάδες εκπαιδευτικούς.

Δηλώνουμε, λοιπόν, κατηγορηματικά ότι εμείς δεν αναγνωρίζουμε αυτές τις απομακρύνσεις. Θεωρούμε ότι πάρα πολύ σύντομα θα έχουμε τη δυνατότητα μέσα από αγώνες, μέσα και έξω από τη Βουλή, να αποκαταστήσουμε τα πράγματα. Ήδη σήμερα που μιλάμε οι εκπαιδευτικοί αποφασίζουν για μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις.

Είμαστε σίγουροι ότι όλοι οι γονείς και οι μαθητές θα αγκαλιάσουν αυτές τις κινητοποιήσεις και όχι μόνο όσοι έχουν σχέση με την εκπαίδευση αλλά και άλλοι κλάδοι εργαζομένων θα σταθούν δίπλα τους, γιατί καταλαβαίνουν ότι αυτή η Κυβέρνηση που ξεθεμελιώνει μέρα με τη μέρα ό,τι έχει μείνει, πρέπει να φύγει μια ώρα αρχύτερα.

Κύριε Πρόεδρε, πρέπει να πω στο σημείο αυτό ότι θα καταθέσουμε ονομαστική ψηφοφορία για το νομοσχέδιο επί της αρχής. Σε λίγο θα σας δώσω και το σχετικό κείμενο.

Σας ευχαριστώ.